Paslanmaz çeliğin temeli, 1751'de Nikelin ve ardından 1797'de Kromun keşfine dayanır. İngiltere-Sheffield'da 1912 yılında ilk paslanmaz çelik üretimi yapılmış ve 1913'de tüfek namlusu olarak, ilk defa endüstriyel kullanıma geçmiştir.
Paslanmaz çeliğin temeli, 1751'de Nikelin ve ardından 1797'de Kromun keşfine dayanır. İngiltere-Sheffield'da 1912 yılında ilk paslanmaz çelik üretimi yapılmış ve 1913'de tüfek namlusu olarak, ilk defa endüstriyel kullanıma geçmiştir. 2016 yılında dünyada 45,7 milyon ton (2009'da 25 milyon ton) üretilen paslanmaz çelikte en büyük üretici firmalar: Outokumpu (Finlandiya), Acerinox (İspanya), Posco (G.Kore), Aksteel (ABD) ve Operam (Lüksemburg)'dur. 2016 yılında Ülkemiz tarafından, yarı mamül (HRC-sıcak haddelenmiş rulo) ile bitmiş yassı ve uzun ürün olarak 642.000 ton paslanmaz çelik ithal edilmiş, karşılığında yaklaşık 1.3 milyar dolar ödenmiştir.
Ülkemiz, başta Elazığ-Guleman yöresi olmak üzere Cr/Fe oranı yüksek, Alpin tipi büyük rezervli (400 milyon tona kadar) krom yataklarına sahiptir. Geçen yıl 1.2 milyon ton krom cevheri ihraç edilerek, 244 milyon dolar gelir elde edilmiştir. Etibank tarafından 1936'd Şark Kromları T.A.Ş. kurulmuş ve bu kuruma bağlı Elazığ Ferrokrom Fabrikası 1977'de faaliyete geçmiş olup; halen 150.000 ton/yıl yüksek karbonlu (%6-9) ferrokrom üretilmektedir.
Eti Elektrometalurji A.Ş. ise 1958'de Antalya'da kurulmuş, halen 36.000 ton düşük karbonlu (%0.3-0.6) ferrokrom üretilmektedir. Manisa-Çaldağ başta olmak üzere; ülkemizde birçok yörede Nikel madeni mevcuttur. Ülkemizde geçen yıl üretilen 83.000 ton nikel cevheri, 9687 ton ise nikel konsantresi ihraç edilmiştir. Paslanmaz çelik üretiminin bir diğer ana girdisi olan paslanmaz hurdasında ise, iç tüketimin çok az olması nedeniyle 2016 yılında 134.000 tonluk ihracat yapılmış ve karşılığında 132.7 milyon dolar gelir elde edilmiştir. Dünyada Paslanmaz çelik üretimi, karbon çeliğinde olana benzer şekilde; ya cevherden başlanarak yada hurda kullanılarak yapılmaktadır. Özellikle, çelikhane aşamasında ergitme işlemi esnasında kolaylıkla oksitlenip cürufa kaçan kromu geri kazanmak ve karbon seviyesini gerekli düşük değerlere indirebilmek için: argon yada vakum oksijen dekarbürizasyonu gibi ilave özel bir işlem yapılmaktadır.
Haddeleme aşamasında ise, karbon çeliğine nazaran daha yüksek hadde güçlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Ülkemizde halen pirimer paslanmaz çelik üretimi yapılmamaktadır. Kocaeli-Yahya Kaptan'da kurulu Posco Assan TST,kurucusu G.Kore'li Posco'dan gelen HRC'yi soğuk olarak haddelemekte ve yıllık 200.000 ton soğuk yassı ürünü piyasalara vermektedir. Çolakoğlu ve Habaş sıcak yassı sac haddehanelerinin, paslanmaz çelik slabı haddeleme kabiliyeti olduğu ifade edilmektedir. Erdemir'de 2005 yılında, mevcut çelikhanenin modifiye edilerek paslanmaz çelik üretimine yönelik fizibilite hazırlanmış ancak bir aksiyon alınmamıştır. Asil Çelik ve Çemtaş firmalarının, uzun paslanmaz çelik üretim kabiliyeti olduğu ifade edilmektedir.
Sonuç olarak, Ülkemizde paslanmaz çelik üretimi yapılması için gerekli: Hammadde olmadığı, Teknik bilginin yeterli düzeyde olmadığı ifadeleri gerçeği yansıtmamaktadır.
O zaman akla gelen "peki niçin üretilmiyor?" sorusuna benim bulabildiğim cevaplar:
1.Çelik firmalarımızın geçmişten bugüne kitlesel (yüzbin/milyon ton) üretime aşina oldukları,
2.İç pazarın yeteri kadar büyümediği,
3. Ürün çeşidinin çok fazla olmasının meydana getirdiği endişeler olduğu ve
4.Yatırım bedellerinin nispeten yüksek olmasının meydana getirdiği soru işaretleri olduğudur. Şehir efsaneleri yerine, bilgi ve teknolojiye ağırlık vermeli ve çok çalışmalıyız…
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Makina Store. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
